Eu fun nado no berce da Ribeira Sacra, nas terras baixas de Parada de Sil, e lembro de cando neno a fala dun veciño con outro veciño e mailos aturulos dos mozos apandando cos cestos culeiros, ateigados de uvas, rubindo coma formigas os pataos (socalcos) de Amandi, mentres en Caldelas as casas con haberes enchían as arcas de castiñeiro de negra mencía que facían, despois da carrexa da herba, cantar os carros polos camiños reais e coorredoiras: “Árdelle o eixe, ribeirao!”.
Por outra banda, os xornais e mailos libros saen do prelo coa lingua pulida, como se outro galo lles cantara, estandarizada, sen engurras nin erros:
“Un moza vai vivir fóra, un ano, a América, a un país sen convenio. Cómprelle un certificado de penales. Que é iso?, pregunta. Un papel no que digan que non tes contas coa Xustiza, que non es unha delincuente. Ah!, vale. Na Coruña danllo no momento. Está encantada. Pero indícanlle que ten que legalizalo. Que é iso? Que o Ministerio de Xustiza recoñeza a sinatura da Audiencia da Coruña. E logo vostedes fan papeis ilegais que non recoñece o Ministerio? Non sexas impertinente. E non acaba aí a cousa. E despois hai que levalo ao Ministerio de Exteriores para que o Ministerio recoñeza a sinatura de quen en Madrid recoñeceu a sinatura do de Coruña. Pena de Gila. Seguro que lle sacaba dez minutos de teléfono. En calquera caso, non hai problema. Pódese arranxar por correo. Postal, claro”. (Afonso Vázquez Monxardín, La Región 10/06/2014).
A lingua, pois, axéitase aos distintos niveis que requiren as situacións e
contextos: vulgar, coloquial, culto...
“O labrego do pan e o do viño son moi
diferentes; a agricultura das cepas require unha coñecencia fonda las leis
atmosféricas, un enxeño e unha técnica oportunistas: ó contrario do cultivo do
centeo, máis suxeito a leis invariables.
Por
iso o ribeirán practica unha filosofía
escéptica, é un ironista brillante, un falador cheo de sazonadas experiencias,
moi diferentes do montañés que cre na eternidade das leis, na causa primeira e
na sabedoría dos vellos”. (Ramón Otero Pedrayo: “Sereno e grave gozo, ensaios
sobre a paisaxe”).
A xente do meu alpendre, os últimos vellos da Ribeira Sacra, engaiolados coa fala do rural, continúa cos 'dicires' de antano:
“Ai, Benedito, mira, vaime paseniño, non me
emporcalles a viña, arroma esa terra cara arriba nos beirís dos pataos; logo,
ténsame dous fíos de arame polas estacas de pao, malo será que me veña unha
carallada e me deite o viño na lentura do chao. E move ese corpo, anxo
bendito!, que a xeira amosa verde: estes enredos, abofé, non son xeira de
moitas maos, que non estamos no verao coa sega da herba nin cae o san Martiño
coa matanza dos marraos, que para as faenas de moito barullo, son da condición
de darlles a parva e mais o almorzo ós meus irmaos...”(O señor Isidro de Viana,
Sacardebois).
Ningún comentario:
Publicar un comentario