Requián é una pequena aldea da parroquia de Parada de Sil. Atendendo a súa etimoloxía, foi antano vila Reccilani, é dicir vila de Reccila, fillo do rei xermánico Hermerico que reinou polos anos 400 e pico.
Nesta aldea de tanto copete viviu unha muller máis bruxa que meiga, dende aquela xa chovería para enche-lo encoro de Santo Estevo ou, sendo máis comedido, deberon medrar dúas cuartas os carballos da fraga da carballeira de Maraván. Ninguén recorda como se chamaba: os máis vellos dos vellos do lugar, que por entón eran uns raparigos, lémbrana co xenérico de a Vella de Requián, que eu poño con maiúscula, porque non foi unha vella calquera. Abofé que non.
A madeixa do conto cómpre desenredala con tento, leva tantos anos recollida, que se pode enmarañar. Bótame unha mao, ho! agarra o fío e vai tirando paseniño:
A Vella de Requián percorría a bisbarra de Caldelas camiñando, acochada, polo fondo das carriozas que serpean entre os pataos das viñas da Ribeira do Sil; outras veces, gustaba máis dos camiños abertos de carro que unen as aldeas da montaña; de cando en vez, tamén se vía como alma en pena polos de ferradura rubindo dende Barxacova, San Lourenzo, Senra e Casa do vento ou baixando dende os Fiós, Espiñas a Entrambosríos ou Rabacallos: parece ser que sentía cóxegas nas orellas de escoita-la carraca dos muíños, cando estaban a traballar moendo millo ou centeo, mercado na montaña ou na chaira de Lemos.
Tiña sona de muller tarambaina, camiñando sen acougo de acó acolá. Percorría oito leguas ó día coas mans agarradas a un pan. Máis dunha vez, vírona nos Milagros; outras, aparecía osmando entre os postos na feira de Montederramo, latricando soa, ou alá enriba no cumio de San Mamede cos brazos abertos, cismando ó Altísimo de conseguir non sei que dons e, mesmo na feira dos bois de Chandrexa de Queixa. Abofé que estaba en tódalas partes, fuxidía e omnipresente coma Deus.
Facíalle un buraco polo cima, metía a man no pan e íalle comendo o miolo: metíao na boca e, envolto en cuspe, engulíao para dentro coma un pavo, malia de estar fraca, na mesma espiña como os diaños en Semana Santa.
Disque devecera polos terróns de azucre, de cando moza ía coas ovellas para o monte, e que lle caeran os dentes cos primeiros afogos da menopausa, que se lle presentara prematura, dun mes para outro, sen darlle tempo o seu home de facerlle un fillo. Así pois, había xa anos que non podía rilla-las codelas de centeo, porén gustaba moito molla-lo pan en viño con azucre, a xeito de sopas, ó saír quente do forno. Lambona de vella!
De condición de ser unha mullerciña, diría eu que máis anana que pequena, en troques, iso si, lixeira de corpo e viva de mente coma unha carriza. Presumía de levar sempre un pan sen encetar, agarrado no peito coas dúas mans de dedos curtos e medio murchos que non lle debían valer nin para escarvar nos buratos das orellas.
–Xa vas con outro pan, Carriza? –preguntábanlle os veciños–. Como resposta, botáballes a lingua de cadela esfameada, que mesmo daba noxo vela babexando cuspe. Non levantaba máis dun palmo, mais era toda ela veleno.
De tanto camiñar e pouco comer, pola noite no leito de xergón de follas de millo, brincábanlle as tapadeiras dos potes por riba da cabeza; outras noites no percorrer ceibe do seu soño confundíase no ar, envurullada nunha nube de lá, deixándose levar nunha viaxe a ningunha parte. A coitada estábache tola de todo.
Dende había anos, metéraselle no caletre que o Benigno, o seu home, andaba a facerlle as beiras a Xenerosa, mentres ela desaparecía polos camiños da contorna. Era esta muller, a Xenerosa, unha veciña de Teimende aínda de bo ver, de patas gordas e moi lucida de peitos, que daba gusto vela camiñar contornándose, exuberante de curvas, os domingos cara a igrexa coa cara lavada e vestida de cores de festa. Por causa desta muller fermosa, como a vaqueira da Finojosa, por envexa a Carriza deixara embruxado ó Benigno: quedara castigado, de por vida, de mirar sempre cara arriba, vivindo sen atinar onde poñe-los pés: só tentando coa mao podía ata-los mallós da chancas. Dada a súa condición de mirar ó ceo, aprendeu a predici-lo tempo: moi solicitado o seu parte meteorolóxico, de tocar sega-la herba nos días de verao. Toda a vida cargou o Benigno, o coitadiño, co alcume de O’ Miralcielo que lle puxeran os rapaces malcriados da escola.
–Non podes ollar outra cousa, sempre cos ollos cravados, fitando nas pernas e nas tetas da pendanga! Vas andar de cabeza, de cabeza en alto, xa verás, xa!– tronou a vella unha noite dende o leito de follas de millo.
As pitas da Xenerosa tampouco se libraron do mal fado. A Carriza pasaba a noite debullando como amolala ben amolada. Disque a viran agachada detrás dunha parede cunhas codelas de pan, preparando o meigallo. Dende entón, as catro galiñas do poleiro da Xenerosa comezaron a camiñar a unha soa pata, seca e encollida a outra baixo unha á, dando pequenos brincos cara o poleiro no solpor ou fuxindo polos eidos do zorro e do gabián á pata coxa: era moita a pena que daba olla-las pitas, decotío deitando ó chan ou intentando inutilmente erguer en voo, dígocho de min a ti, coma os amigos que están no mesmo choio, neste caso desenredando comigo a última volta da madeixa do conto.
Unha mañá de novembro, a Vella de Requián apareceu morta no camiño de carro que baixaba ó mosteiro de Santa Cristina, cuberto por entón dunha alfombra de follas marelas e ocres caídas pola ventada nos días de defuntos cun pan sen encetar quentándolle o corazón, fatigado das andainas. Morreu tan vella que non chegara a prender na escola a conta-los anos que tiña.
As campás de Santa Mariña de Parada de Sil tocaron a defunto, tristeiras, mentres os rapaces do lugar cantaban no recreo:/Tin, tan/ pola vella de Requián./As codelas non as quere/o miolo non llelo dan./Tin, tan, tin, tan./
Ningún comentario:
Publicar un comentario