Onde vas, Barrabás?

 

“Es mi deseo que cosas tan señaladas y por ventura nunca oídas ni vistas vengan a noticias de muchos…”–limiar do Lazarillo de Tormes”(1554). Barrabás seica nacera nunha aldea de Chandrexa de Queixa: fun coñecedor da súa andaina por boca dun home, 'o Pecumió', que percorría dúas veces ó ano as aldeas da ribeira do Sil, pedindo un prato de caldo polas portas das casas con fachenda na altura de andar eu coas vacas para o monte.

       Contárame o vagabundo  que o raparigo do conto entrara tarde no Seminario por causa de axudar ós pais coa facenda: coa mesma, os compañeiros de 1º de latín, aínda lampos, deseguida o alcumaran “Barrabás” polas barbas de chibo que seica lle afeaban o queixo de rapazolo. Mais un día, no silencio do refectorio, mentres cataba o alfabeto dunha sopa de letras, considerou que non acharía acomodo para oficiar de crego con cara de Barrabás: dime con quen vas e direiche o que fas; vocación que leva engadidas as pexas que frean as inclinacións da carne e mais doutras fatigas e renuncias... só con pensalo, entráballe fatiga no corpo: toda unha vida coa faciana maquillada de risiña cínica de cara á freguesía... estáche bo o conto, nin tolo!, dixo para os seus adentros. 

        Entón, obrando a dereitas, achou como vía de escape do alcume, que o perseguiría de por vida, non loitar a contracorrente, mais ben unirse ó inimigo, tirando pola vía máis doada de obrar como ladro: Barrabás e ladro van de ganchete; imos ver, matinaba, se un tarabelo dos que andan todo o santo día, e noite, de troula e de esmorga tira do refrán e me berra: “Onde vas Barrabás que cousa boa non farás?” A consonancia das rimas vaime deixar pampo, sen cantearme do sitio e, mentres estoy estafermo perdido nos biosbardos, entro en razón e me digo: 'Mellor ser un pícaro que ollarme no retrato de dómine Cabra, non é?'

         A seguir, considerou a opción de meterse na política co libro aberto de latín declinando dominus -domini na sala de estudios, mentres  perdía os ollos mirando cara arriba, perdido na arañeira social dos intereses de cadaquén. Na política, cómpre aparentar nas ágoras donaires e dicires comedidos ligados a unha vida honrada e transparente. Os políticos empoleirados nos estrados proclaman que viñeron para erguer o país e para coidar de nós, repartindo as uvas dunha en unha, lonxe da tentación pícara: quen reparte para el a maior parte; non estamos na política para facernos ricos, que xa chegamos comidos e bebidos, estamos para servir a tódolos cidadáns, prometían nos mitins, mais logo da cerimonia dos votos, onde dixen digo, digo Diego: ala, carallo! a roubar as uvas da viña; aproveita, parvo, que estás no choio da vendima, deixa as 'vergonzas', que outro virá no teu lugar cunha banastra aínda máis grande.   

       Tras un tempo, de si pero non –continuaba Barrabás o monólogo destas filosofas– e como roubar polo miúdo  non che compensa, rubindo de rango de moucho a gabián, voas invitado a unha xuntanza de golfos, de pándega nunha cacería; co moco subido, pegas uns cantos tiros de parvo; logo, un retrato de depredador; na sobremesa vas tirando do fío, que non dás unha puntada sen no, tecendo unha arañeira de moitos compromisos e débedas: o empresario elefante, armado de cartos, abre cancelas e arrampla con todo; entón, ti cacarexas como galo nun harén de plumas que seica cospes moi alto: co teu sitio cotado na trama andas coma un cabrito, mais amigo, mira por onde pisas e pecha esa boquiña que o cravo que sobresae pronto recibirá os golpes do martelo. A xente non é parva nin está cega, non veñas con máis contos, non xa! Non, non te deixes levar polos ollos de lince, chispos, a piques de saltaren sobre a bolsa de lixo, que garda a parte alícuota dos orzamentos, a maquía que te quedas por deixar tornar a auga ó seu muíño, saltando os valados que reparten os eidos dos veciños; coida, malandrín, que non vistes camisa lavada, que te vexo de compadre coa mosca trala orella: a UCO  anda ó asexo, malo será que un día un fío da rede rompa e nun chiscar de ollos, estás vestido co pixama de raias na cadea que te espera: xa verás, xa, mamón!

       E disque farto de tanta leria, o estudante agarrou o Dicionario na procura da palabra 'picaresca': "A Picaresca é un subxénero literario narrativo de ficción en prosa, xeralmente satírico e que describe, en detalles realistas e moitas veces humorísticos, as aventuras dun heroe malandrín da clase social baixa (‘de catadura baixa: ambiciosos e camanduleiros’), que vive da súa intelixencia nunha sociedade corrupta. Este estilo da novela foi orixinado en España".         

Así que, como resultas do camiño do porvir expelido, Barrabás púxose a estudar as artimañas dos mestres pícaros que en España foron, e aínda son, que a picaresca é un xénero de noso: na súa mesiña de noite, no canto da Biblia, descansa un libro con anotacións que leva como título: Vida del Buscón, llamado don Pablos.