A desmemoria dun pobo

Naquela, os ribeiráns do Sil e mais do Miño, anos que corrían devagar –días negros de pan centeo, de traballo de lusco a fusco trala gancha na cava das viñas espalladas en socalcos; chancas nos pés, calzóns de pana remendada a cadros, o peto baleiro de cartiños: no seu lugar, un pano para limpar o suor e mailos mocos– seica padeceran amnesia colectiva, pois como o di o outro: Mellor esquecerse do negativo que revelalo.                     

   A xente moza comezara emigrar fóra da chaira, así que –presta atención, nena, e deixa de xogar co gato, se queres que siga a debullar o conto que toca hoxe– os  poucos que quedaron nas aldeas, os máis vellos, acompañaban a súa soidade coas copas de licor café, esquecendo, medio chispas, o presente inmediato e máis o esvaecido pasado até quedaren orfos de recordos e de lembranzas, camiñando mainiños no solpor da súa vida, confusos e descarreirados, que en verdade daba mágoa ver tanto vello desmemoriado como se estiveran deambulando coas velas apagadas nunha procesión de ánimas.     
   Unha bisbarra, antes coa lentura de seu, trocara nun reino sen identidade, e falto de vontade, no que primaba máis vivir o instante hedonista, coma naquel país dos lotófagos, do conto da Odisea, que esqueceron retornar a Ítaca, engaiolados polos aromas embriagadores da  flor de loto.    
   –A odisea é un dos libros que máis me gustou dos recomendados polo meu pai: sentíame no rol de Penélope, esperando o regreso de Ulises, tecendo de día e destecendo o manto pola noite, máis se debe perder a esperanza, máis!                                                    

   –O teu inciso cadra axustado, certo, porén non me tornes a auga deste rego deica que chegue ao seu cabo.     
   Escoita, mantén a orella tesa e a boca pechada, como che estaba a dicir: Non había forma de recoller información da intrahistoria da bisbarra de Caldelas dos últimos cincuenta anos. Houbo un intento, certo, coa tese de doutoramento dun universitario da USC, que levaba por título: Os Esquecementos da Ribeira Sacra, aínda que tal proxecto non chegara a fraguar por causa da seca da información.                                                           

    Así que este tramo do século XX aparece na páxina da Historia da Ribeira do Sil cunha folla en branco, panorama tal que xa antano recollera o historiador Tácito no seus Anais, falando doutros lares e doutros momentos: locus et tempus, tanquam tabula rasa in qua nihil est scriptum –deixara escrito fai xa unha morea de anos.                                    

    Cumpría, emporiso, documentarse, enmeigado o meu maxín nas horas previas a pegar no sono, co libro Na busca do tempo perdido de Marcel Proust, xa que logo habería de solicitar audiencia a Hawking co gallo de arranxar, no meu obradoiro de escritor cazapasados, un teletransportador ou máquina voadora, entrerprice, para o honor de ser o primeiro cronoviaxeiro en volver ao territorio trillado do pasado.                          

    –O aroma espirituoso da augardente, tras o repouso co café tostado, non pode causar tanto estrago, borrando páxinas dos quefaceres dun pobo nin que fose o disco duro coas anotacións de Bárcenas, coido que te estás quedando comigo: o que me contas son quimeras ou andrómenas que tecen as musarañas e mailos biosbardos –díxolle a neta, mirándolle aos ollos chispos, mentres lía o título do libro da mesiña de noite do avó, Xente de aquí e de acolá, que tempos atrás tecera de realismo máxico don Álvaro Cunqueiro.