O ditado

pizarra e mais o pizarrín da escola antiga,
colección.net

Aquel luns madruguei co amencer dun novo día: fun o primeiro en chegar ó patio dos Salesianos de Ourense, á beira da ponte medieval de tres ollos, que xungue o barrio da Ponte co corazón da cidade. Na man, unha carteira escolar de cartón marrón. A miña cabeza, co pelo cortado ó rape coma un recruta, cos primeiros raios do sol relucía coma nun espello, mentres rebulía inqueda polas novidades que me esperaban na vila para un neno criado nunha afastada aldea da ribeira do Sil. 

Don Matías, o irmán salesiano que facía de mestre, que levaba o curso preparatorio do ingreso ó bacharelato deseguida fitou en min.                                     

–“Chaval, ponte al final de la fila” –ordenoume con voz de sarxento 'chusqueiro'.

Daquela, aparentaba eu ser un rapazolo espigado, aínda que a miña estatura, fraco de chichas e alto como unha vara de guiar os chichos, non era froito dos iogures, que non existían, nin das papas de fariña milla, que enchían a barriga pero que non apagaban as ganiñas de comer, coido que a explicación estaba nos dous anos de máis que levaba ás costas en comparanza ós outros nenos de pantalón curto e canelas de fideos, aínda co corpo arreguizado, matriculados no curso preparatorio canda min. Xa dentro da aula, o mestre, empoleirado no alto da tarima, mandou sacar o caderno e mailo lapis co gallo de encetar a clase cun ditado, onde quedaría plasmado o dominio tanto da caligrafía como da ortografía dos sesenta rapaces que don Matías, un mestre de 'cala e ponte teso' tiña ó seu cargo.

–'Estámosche bos, estes enredos coas letras non se fixeron para min' –pensei para os meus adentros, tal como falaba o me pai, que parecía eu un 'marido' rodeado de nenos. Nas contadas veces que acudira á escola en Sacardebois, nunca oíra a palabra dictado, a non ser os ditados que me daba o pai despois do parte da radio: “Mañá cedo leva as vacas polo camiño da Fermiña deica a pena dos Almorzos; esta semana hai que subir coas vacas para Celeirós que se está perdendo o outono no lameiro dos Vaos”.

Na escala de valores da miña casa, o primeiro lugar da taxonomía estaban as vacas; no último, a escola: como as vacas comían tódolos días, pois non pasara de escribir co pizarrín algunha que outra  frase que a señorita Enedina me puña na pizarra: “La gallina pone huevos”, “El río Miño lleva la fama; el Sil, el agua”, e así.