Naquela, de
cando neno, unha familia de raposos, que vivía na fraga do Covelo que hai por
enriba de Sacardebois, tivo a ben arranxar unha merendola un día de febreiro
que ía unha friaxe do demo... e disque lle tocou á raposa, tralo xogo de tres
en raia, baixar do tobo á ventar no resío das casas co gallo de cazar unha
pita, un coello ou, mesmo, un niño acochado de ovos, disfrazada cunha saia negra que
atopara tendida ó sol trala colada dunha señora viúva do Real. Así que aquela
mañá de branca xeada, acompañada dos berros da curuxa do alto do piñeiro de
Viana, que termaba co frío, viña vindo cara abaixo. No regato das Porcallas
pegou os ollos nun vistoso vichelocrego: o moi zorro tentouno cunha mioca, mais o mingulirón ríase do raposo bailando na punta dunha galla, entón a raposa díxolle: 'Estás fraco, papafigos'! e continuo baixando da mesta fraga dos montes de Viana, guiado polo fume co cheiro dos calderos dos porcos do lugar de Mouca. Disto vaiche boa os
anos que pasaron, mira por entón aínda se daban os nenos, os cregos, as vacas,
os carros cantando polas corredoiras, os mozos aturulando cos cestos culeiros
cargados de uvas noutra banda do Sil... pois como lle estaba contando aquela
mañá fría, uns golpes crueis, sen misericordia, co chamador de ferro aporreando
o portalón do patio da miña casa, espertaron ós meus pais do sono profundo das
primeiras horas do amencer.
–Quen
será a estas horas na porta, desta maneira mexendo? –rosmou o meu pai con
cara de poucos amigos–. Axiña, pegou na pera da luz, tirou do cobertor de la,
ergueu do leito, deulle a volta ós calcetíns, calzou as chancas, atoulle os
amallós, baixou ó patio, botou un carallo, desatrancou a porta, mexeu no
tarabelo e foina abrindo con tento, mentres se resistía, renxendo pola ferruxe
das bisagras de moitos invernos: que pesada, carallo que te fixo…!
–Bos días, señor Xan Lanas, desculpe por chamar a estas horas, pero como onte
non lle vin as pitas nos eidos, pensei para os meus adentros: nesta casa non
queren pitas que lle estragan a sementeira do millo na primavera, así que
venderanme unha baratiña e quizás me regalen outra co cu pelado, que si
isto que si aquilo…
–Habelas, hainas, e todas están no poleiro, vivas e cacarexando pousadas
nos paos de amieiro, e logo pois?
–E logo si, a que hora as veñen deixando soltas?
–O galo é quen dá a
hora, eu non me meto niso, hoxe non quixo cantar a alborada, porque seica que
anda por aí solto o raposo que baixou cedo da fraga, antes de cantar o galo;
polo si ou polo non, están encerradas, co cu arreguizado para non cantaren a
posta dos ovos, os picos baixo as ás facendo o morto... non me veña tan cedo
con trolas, que lle venda unha pita que lle regale outra, para cousas de cine
xa está Xan das Bolas, e déixeme de contos e de fábulas que me ferve o
caletre por rimar ripios como ós pitos, os píos..., píos.
–Mire que lle diga, que non quero meterme en cousas que non me veñen nin
me van, porén por que non atranca a porta do poleiro cunha palla de centeo?
–Non sei que me di que cousa estraña me sinto, as galiñas, os coellos e
mailos porcos son cousas da muller, como for antano na casa do rei Recesvinto:
no solpor, recada as pitas, chamando a cada unha polo seu nome; logo,
atráncalle a porta e córrelle o pecho, non sexa o demo que de noite...
–Certo, son cousas de meu, en que estaría pensando, bóteme a culpa
encima. Mais escoite que lle diga entón, antonte que pasei por aquí, parei
detrás dunha parede, que me gusta fisgar e contarlle as pitas: ten unha galiña
choca cunha rolada de pitos, que dá gusto velos rebulindo ó seu redor; dúas
pitas vellas co cu ó aire, fraco e engurrado, que dá noxo velas; outras polas
xa poñedoras, lucindo plumas de poucas primaveras, andan ó carón do presumido
galo facéndolle as beiras, maraxá de Oriente no seu harén de plumas.
–Eu non reparo nas cousas miúdas da miña casa, mais ándate con coidado,
meiga, que coa muller, que é a que manda, valas ter cucas.
–De min a vostede, estará comigo que as pitas vellas só lle están a
comeren o millo do cabaceiro, posto o último ovo coa barriga baleira, mudan a
pluma e entran na vellez, a partir de entón todo se vai pola cloaca sen
proveito ningún para vostede.
–Tamén eu teño branco e asucado o cello, non por iso me matan cun pao
tralas orellas coma se for un coitado coello!
–Non, non erga a voz, ho! Escoite, que lle quero deitar na orella un
trato:
–Nin tratos nin farrapos de gaita, que as pitas vellas están reservadas
para a miña nora nun caldiño, cando no outono veña o meu netiño, sabe...?
–Sei, sei. Escoite o que lle quero dicir, os pitos, unha ducia, sonlle
moitos, na aira xa non queda grao espallado na malla do verao, nin miocas, nin
saltóns que vai frío. Mire que lle diga, vaime dar dous polos para os meus
cachorros, que coa neve non tiveron reis neste nadal, os coitadiños,
gustaralles tanto xogar con eles, e axiña virei voando por outros dous até
sumar catro. Logo, como un favor que lle quero ofrecer, virei polas pitas
vellas e non lle tocarei ás polas poñedoras, que as deixaremos para o nadal do
ano vindeiro, palabra de honor da raposa veciña, e non se esqueza esta noite de
atrancar o poleiro cunha palla de centeo.
–Que raposa nin que cu de rosa! Vostede quen demoño é? que non a recoñezo
con ese fociño afiado como rato do faiado.
–Quen anda aí? –berrou a miña mai asomada na galería do patio.
–Ninguén, contestoulle o meu pai: unha señora que nos quere facer un
trato, para nós barato.
–Outra vez o raposo disfrazado de vella engaiolando ó meu home... burro,
cacho burro! Que é o zorro, o zorro que vén polas pitas, virxe santísima, o
zorro raposo no poleiro…!
2 comentarios:
gostei muito do conto da raposa bem como dos filhos. também á que elogiar o seu actor porque está bem escrito o seu conto. muito agradecido robalo.
Parabéns polo conto! Andaba á procura do "Conto de Xan de Lanas" e din con esta estupenda versión.
Moito ánimo e a persistir, que non queda outra!
Publicar un comentario