San Amaro da Pena do Castelo

Noutra banda do río Sil, na terra de Lemos, en Doade, érguese a nova escultura “O Carreteiro” de Manuel Rial preto do miradoiro de Soutochao, símbolo do esforzo sobrehumano da viticultura heroica de antano, preto da ermida de San Amaro, na Pena do Castelo.

    Aquel día da consagración da nova ermida Engracia, unha freguesa moi devota do lugar, acudira con Pascasia, a burra, apandando con San Amaro ás costas camiño da capela. Un sospeita que o santiño non era da súa devoción, por ser unha burra protestante, refungando cando era obrigada a camiñar, espoliada cunha caxata de vimbio que enarboraba a súa ama. 

    A Pascasia, que levaba media cerimonia con dores de barriga, disque tiña o demo solto no corpo. A coitada dende entón xa non foi tal, dado que, ao quedar por partida tripla endemoñada, toleou de todo, non podendo a Engracia facer xeito dela. Os diaños fuxiron brincando os socalcos da ribeira de Doade cara ó fondo do Sil, temerosos do crego que oficiaba a bendición da capela de San Amaro, avezado exorcista de Mondoñedo, alporizado de socato pola ousadía dos diaños de se presentaren no medio e medio da cerimonia. O cura, coma che estou a contar, foi lixeiro tras deles, armado co hisopo na man dereita, desexoso de esfarelalos alí mesmo co chorro da auga bendita.                       

    Entón, inesperadamente, apareceu unha ventada que viña roulando silandeira pola chaira de lemos, erguendo en voo ó cura mentres corría a todo gas perseguindo ós diaños polos sendeiros abaixo, levado por un refacho de vento oportuno que lle enchía a sotana coma se tratar dun globo aerostático. Os diabros endexamais viran tal cousa en ningures, co rabo entre as pernas e coas mans nos cornos continuaban fuxindo daquel titán que os perseguía polo ceo coma un gabián xigante, regando un orballo de auga bendita que ía calando nos corpos amolecidos das malignas criaturas: brincando coma lixeiros cabritos de patao en patao, remataron coa aloucada carreira no leito do Sil, mais de alí a pouco, amosaron coa barriga revirada, aboiando na superficie queda da auga encorada.
    Non tardou en amosar Caronte coa abarca: subiunos a bordo e, con tento e sixilo, marchou con eles remando, devagar, cara a abaixo ata o canón do Sil, onde Hades seica ten a boca do inferno na altura dos Balcóns dos Mouros. O barqueiro entrou coa barca na misteriosa gruta asolagada de auga, escura coma a boca dun lobo, que se mantén en segredo dende cando os abades do mosteiro de Santa Cristina fuxiran por un dédalo de pasadizos cara ó río, temerosos de que lles cortaran o pescozo as frías cimitarras dos mouros de Almanzor que arrodeaban as muras do mosteiro co gallo de sangrarlles o centeo das tullas (disque só deixaban os porcos, tantos os larengos coma os de ceba), cargar os burros e mulas con moitos canados de viño, cheos os moios de dúas olas, así como baleirar as arcas de castañas pilongas afumadas nos sequeiros do souto de Merilán, deixando a despensa do mosteiro a velas vir. 
    Dende aquela, a contorna da ribeira do Sil, dende Doade até os Balcóns dos Mouros, quedou purificada das diabruras de antano: no cu da noite, disque os diaños chuchaban medio litro de viño de cada cubeto e que, xa bébedos, o bautizaban con auga para deixalos como tal cousa. Polo que, en adiante, cos diaños pechados no cortello do inferno, as adegas da ribeira do Sil abandonaron a tentación milenaria de converteren a auga en viño, emulando en vano o milagre de Xesús de Nazaret nas vodas de Caná (San Xoán 2:1-13).