Parada de Sil, a Casa de Viana

A Casa de Viana está á beira do camiño real que xungue a ribeira do Sil coa montaña, de aí a orixe do seu nome: 'Viana', terreo á beira da vía, con vistas ao Valdocán onde o Sil entra no seu canón; noutra banda, Amandi: terra lixeira cosida en pataos, adega de viños ricos. Un casar, antano con criados, forno, alpendre e palleiras; cortes para a facenda; adega e mais forxa. Nos atados de antigos documentos manuscritos desta familia de fidalguía rural, hai un que fala da súa fundación atopado no faio da casa, entre o armazón de trabes e pontóns, que soportan un tellado a catro augas, dentro dunha arca de castiñeiro, en compaña doutros testemuños en papeis de barba que falan doutra época de certo avoengo.    

      

     –Neste documento, querida Claudia, ten que haber gato pechado –comentoulle o seu avó, así como non quere a cousa– polo que cómpre andar con tento, non sexa o demo que dende aquela acoche o meigallo: 'fareille un estudo lexicográfico e mais outro semiótico'! –rematou o vello profesor cunha arrogancia que, abofé, non lle cadraba.  

                  

     Sello quarto, dez maravedís. Año 1677. O mosteiro de Montederramo afora o lugar e casa de Viana a don Francisco Vázquez de Páramo y a sus herederos y sucesores por las bidas (sic) e espacio de tres señores Reyes Católicos de España (...) que dichos Francisco Vázquez de Páramos y sucesores dé la Renta cada año por San Martín, cuatro gallinas, pagaderas en el Priorato de San Adrián. Atentos le hazemos (sic) dicho fuero por la menor renta de lo que merecería pagar. Sello quarto, dez maravedís. Año 1677.    

            

     Xa que logo, sermonaba, mentres escribía nun cacho de papel, aplicándolle o sistema pitagórico temos: ‘sello quatro’, 4; ‘Dez maravedís’, descompoñendo o número 10: 1+0= 1; Año 1677= 1+6+7+7=21=2+1= 3. Polo que, 4+1+3 resulta 8. 

          

    O mestre en letras clásicas, agora na cátedra de esperto semiólogo, decatouse deseguida que as pezas do manuscrito ían encaixando coma un crebacabezas, mentres matinaba na simboloxía do número 8, o poder de realizar feitos extraordinarios. “Catro galiñas, tres reis e máis un santo tamén fan 8, (oito)” –repetiu satisfeito: Oito!   

            

   –O oito é o número clave! –remarcou polo baixiño, mirando en fite a Claudia.     

   –Para retornar ao pasado, ademais do cacho, hai que procurar unhas palabras máxicas axeitadas ao texto que movan a vontade de Chronos.  

   –Certo, como me gustan os teus xogos –dixo a nena–  a ver estas, que acabo de glosar, engadiu, máis lista cós allos, engaiolada polo día no obradoiro meigo e pola noite desvelada cos ollos abertos como pratos no conto de “El nombre de la rosa”. 

   /“Unha vaca, catro patas / oito patas de negras gatas /‘vade retro, Chronos’ a ceacú! / soltando os anos pasados polo escape do cu…!”/ 

    Despois dunha breve espera, Claudia exclamou de novo, decepcionada cos enredos do avó: Avó, isto non vai…! Escapa, nena! déixame a min, dixo, erguéndose da cadeira:

  “Oh, Chronos, que vas movendo a terra ao dereito, fai agora que a roda do tempo vaia cara atrás! Oh, prudente Penélope, destece o teu manto outro tanto! Oh, linda Ariadna, tira do fío de Teseo, atrapado no dédalo! Polo poder de oito meigallos, polo cheirume retrógrado de oito allos, que se esfume o presente e que volva o pasado de repente, bruxas fóraaa…!”           

       

Neste intre, queimáronse os fusibles do contador da luz; o televisor, parado na mira de axuste, estoupou en cen cachos espallados nun abano de chispas; á cociña económica, artellada no Malingre do Couto, esfumouse pola cheminea; no seu lugar, apareceu a lareira de antano con escano e mais un pote colgado da gramalleira; a billa da auga do vertedoiro secou de contado. Fóra, no camiño, unha reata de burros cargados con moios de viño van gañando a petada das adegas da ribeira ás casas dos gandeiros da chaira de Forcas. Na fraga do Covelo, ouvea o lobo; ao lonxe, cantan os carros queixosos, cargados de estrume. Nunha leira de Senra, o arado de pau de freixo vai abrindo a terra de vagar e con tento, ó son de “vaca, vén…! top!, ei ah...”! Os tellados das casas quedaron estragados tras un pedrazo, porfiado: as paredes quedaron núas, mais no outono abrigáronas con mangados de palla de centeo: volveron as pallozas; os pés, calzados con zocas; os leitos, con xergóns de follas de millo; noites longas de invernía, na mesa de noite un cristo chora á beira dun pobre candil, no queixón de abaixo espera o ouriñal ó cu da noite; tralas badaladas, tristes, polo pasamento dun vello, tras deixar a mesa posta con pan e viño, veu a tirapuxa dos herdeiros dividindo os eidos: nacen os minifundios na ribeira do Sil. No balbordo da moviola ó pasado, as follas do calendario da parede afumada voaron,  fuxidías, polo fachinelo da cociña, quedando no cravo unha folla con esta data: “11 de novembro de 1677”, festa de San Martiño, viño novo e magosto en Sacardebois,  solta de catro galiñas aforadas do poleiro da Casa de Viana: hoxe serán recibidas aínda cacarexando no Priorado San Adrián e mañá, no xantar, serán bendicidas no refectorio polo abade prior, servidas en pepitoria. Parada de Sil, terra meiga.