martes, 29 de setembro de 2009

Navegar a barlovento


La Presidenta de Madrid, Esperanza Aguirre, se ha propuesto recoger velas en la enseñanza de su Comunidad, con el fin de hacer frente a las turbulencias en las aulas, tratando de evitar que la enseñanza navegue a la deriva, a merced de los pasotas y violentos. En Galicia pasa más de lo mismo. El 25% de los alumnos, muchos de ellos obligados a enrolarse en la ESO, no llegarán a buen puerto, al final de la singladura, inadaptados a la derrota marcada en la carta de navegación. Hablamos aquí de los alumnos PIL (los que promocionan por imperativo legal), los cuales, mientras siguen a bordo, objetores a la educación y al esfuerzo, náufragos, perdidos en la maraña de asignaturas del sistema, se entretienen, calentando la silla y, con la cabeza huera, conspiran para que, con ellos, también se hunda el barco.
Su primer objetivo es el capitán, maestro en navegar por mares picados, pero, a ojos de los saboteadores, un ser desamparado, sin poder contar con la familia, desestructurada, de estos jóvenes malcriados. Se escuchan gritos y peleas: ¡rebelión a bordo! El capitán, desarmado, sólo con el poder de la palabra, acude, solícito, a imponer orden. Tarea harto difícil: el adolecente PIL, en la edad del pavo, en la que se le sube el moco, arrogante, en la etapa del no, con las hormonas a flor de piel, pero con la autoestima por los suelos por no saber qué hacer con su bigote incipiente y el acné que afea su cara, cosido de piercings y arropado con la indumentaria de su tribu amenaza al indefenso maestro, que le mira, atónito, escondido detrás de sus lentes: ¡No me mires… ni me toques que te denuncio! Ya sé dónde aparcas tu coche, como se lo diga a mi padre o a mis amigos… Que soy menor, que me ampara la ley, ¡qué te enteres…!
Hace unos días, el maestro, en la soledad de su camarote, pensando como motivar a estos alumnos que abandonan prematuramente los estudios, recibe un mensaje de auxilio de parte de la Comandancia: ánimo, capitán, que su lugar sigue en el puente de mando, ahora no le vamos a subir el sueldo, pero sí le queremos poner sobre una tarima: desde lo alto de este púlpito, podrá intentar apaciguar y adoctrinar a las huestes de adolescentes, a su cargo.
La aviación enemiga de aerodinámico diseño papirofléxico no tendrá su objetivo tan fácil: desde esa atalaya sabré de dónde vienen los tiros, por si los quiero esquivar; a esta tarima, piensa el maestro, con ironía, se le podría añadir una mampara, por si fueran necesarias otras medidas de autoprotección.
Pero el docente adoctrinado desde púlpitos y estrados en la escuela de la vara de avellano, no echa de menos la tarima. Son otras las necesidades a cubrir y otros los apoyos. Su labor la desarrolla entre las mesas de los alumnos, partidario de la enseñanza individualizada, acompaña y se implica en los problemas de aprendizaje de cada alumno. No suele sentarse ni menos piensa subirse a un estrado, para impartir clases magistrales a los chicos de la ESO.
Además de estas barreras físicas, su encomiable labor será respaldada con la Ley de Autonomía del Profesor, por la que usted será investido de Autoridad, que dará, a su labor de argonauta, más empuje y nuevos bríos, dicen los políticos, ajenos a lo se cuece en las aulas.
E maestro sabe que una broma del destino le está obligando a navegar a barlovento: las leyes de la democracia se han inflado de libertad y de derechos; de aquellos aires, vienen estos torbellinos, en los que se han volatizado el respeto, la responsabilidad, los deberes y la cultura del esfuerzo.
Impresiones de un pedagogo: en Grecia, el siervo que acompañaba a los niños a la escuela.




PDF Imprimir E-Mail



martes, 15 de setembro de 2009

Tal niño, tal paxariño


Xa cantan os paxariños entre a ramaxe dos castiñeiros do souto da adega, por riba da casa, namentres o pitorrei sigue a picar o seu niño: tap! tap! tap..! na galla nova que brotou da vella caracocha centenaria. Os nenos, no recreo das once, cantan en corro: marzo, niñarzo; abril, ovosnil; xuño, paxaro.

A miña nai agarda pousada encima da parediña de perpiaño, que servía antano para montar nas cabalerías, ó pé do portalón do patio; calada, escoita os chíos e rechouchíos da fraga, porque xa é primavera na Ribeira do Sil. Coido eu que deste xeito sería o entorno, onde nacín polos anos cincuenta, na aldea de Sacardebois. Lembro a nai que me dicía: demo de neno, canto brincaches na miña barriga! Pois estaría desexoso de saír fóra: era tan bonito o que ían contempla os meus ollos! Despois de catrocentos anos de haber moradores, fun ó derradeiro en nacer na Casa de Viana, de parto natural, como Deus manda.

Moitos dos meus veciños e mais eu tivemos que voar, como as andoriñas, a outros lugares, ciscados por eses mundos de Deus, mais están a dicir de nós que somos boa xente. Certo: habendo vido ó mundo neste paraíso, non podíamos ser doutro xeito, porque como di o refrán, de tal niño, tal paxariño.

Pois como che estaba a contar, a nai vai e pregúntalle ó cuco: “cuco, cuquiño, cando vai nacer o meu neniño?” E alá, no medio da fraga, do Covelo, empoleirado no alto dun carballo, o cuco comeza a cucar: cucú, cucú, cucú... e así ata doce cucús, contou cos dedos a miña nai. Aquela mesma tarde, ó solpor do día 12, o meu pai matou a galiña vella para arranxárllela nun caldiño.

A miña nai, a quen quixen tanto, dábame de mamar: o leite non era moito, despois de mamaren seis irmáos, nacidos antes ca min, quedara como as fontes rematando o veráo, pero como ela era una santa, facía o milagre de ofrecerme o leite condensado. Mais, con dous anos, unha tarde, untou os peitos cunhas cascas verdes de noz e así debeu ser de amargo o meu destete.
           
           A miña irmá, decotío ía á escola. Eu non fun tanto e, ademais, era máis burro ca ela. A Tildiña escribía coa dereita e mais coa zurda eu, en troque eu con ningunha delas. Ela sabía multiplicar e dividir, eu en troques só sabía contar ata catorce, que eran as vacas que por entón presumía ter o meu pai; o cal, afofé che digo que estaba moi contento comigo, porque ó recadalas cara á casa á tardiña, amosaban contentas, repenicando coas chocas e esquilas, por viren cheas e fartas dos lameiros.
         
           A escola pisábaa pouco -primeiro eran as vacas e, se quedaba tempo, a escola- e, como che tiña a letra torcida coma se for birollo, díxolle o pai a miña nai: “que lle leve un polo á mestra para que aprenda a escribir e facer contas”. E alí fun co capón vivo, mal como puiden, dado que non paraba de remexer as ás, desesperado o coitado, na procura de fuxir da morte, co pico pingando cara abaixo picándome as canelas, que as lucía espidas cun pantalón curto, o demo do galo, que levaba collido das patas, tamén me fería as maos cravándome o esporón. 
        
            Todo isto que che estou a contar hache de parecer unha trola, estou contigo, que hoxe soa raro é tes toda a razón do mundo, porque non sucedeu neste século: abofé que os anos medianeiros do século XX  ían indo de vagar. Certo.